"Fakty i mity w ekonomii" to tytuł, który wystarczająco obrazuje, czego dotyczy publikacja amerykańskiego profesora. Pozycja jest o tyle wartościowa, że meandry gospodarki tłumaczy w przystępny, a zarazem ciekawy sposób. Autor, Thomas Sowell, jest ekonomistą blisko spokrewnionym z wolnorynkowym paradygmatem, zatrudnionym w Instytucie Hoovera. Wydał gros prac, spośród których na język polski przetłumaczone zostały również takie tytuły jak "Oni wiedzą lepiej", "Ekonomia stosowana" czy "Ekonomia dla każdego". Sowell zawodowo zajmuje się rozprawianiem z błędnymi przekonaniami, które mimo braku odbicia w realiach i statystykach, są silnie zakorzenione w umysłach milionów ludzi. Również obywateli Ameryki, która - jak mogłoby się wydawać - jest kolebką kapitalizmu i wolnościowego credo.
Okładka polskiego wydania, zaprojektowana przez Dorotę Ałaszewską, jest bardzo znamienna i jeszcze przed rozpoczęciem lektury zdaje się przemycać określone znaczenie. Jajo, kojarzące się z życiem i witalnością również w chrześcijańskiej symbolice, leży rozbite i pozbawione skorupy w gnieździe. To drugie można interpretować jako dom lub, w ujęciu społecznym, państwo. Cały obrazek zdaje się symbolizować zniszczony w obrębie państwa potencjał ludzki, zdeterminowany mniejszym lub większym zaduszeniem jednostkowej wolności i inicjatywy. Przyznaję, że ta interpretacja okładki jest moją autorską, być może odosobnioną, choć - zważywszy na treści zawarte w książce - niepozbawioną podstaw.
A treści te, choć odnoszące sie do różnorodnych zjawisk, sprowadzają się do jednego wniosku: to państwo, a nie jednostka, często generuje problemy społeczne, nad których rozwiązaniem głowią się specjaliści z wielu branż. Książka Thomasa Sowella zawiera osiem rozdziałów, z których sześć szerzej opisuje najbardziej pokutujące społeczno-gospodarcze mity. Autor zwraca uwagę na istotę rozróżnienia korelacji oraz zależności przyczynowo-skutkowej, które dla wielu zdają się być pojęciami tożsamymi. Owa niezdolność rozróżnienia tych pojęć prowadzić ma do błędnych wniosków na temat przyczyn licznych niedoskonałości, które dostrzegają społeczni obserwatorzy. Profesor Sowell, podpierając się danymi statystycznymi i przedstawiając spójny logicznie wywód, demaskuje fałszywość pozornie oczywistych objaśnień.
Różnice zarobkowe kobiet i mężczyzn, interakcje między ludźmi o różnym kolorze skóry, wyzwania stojące przed uczelniami wyższymi czy problemy Trzeciego Świata - wszystkie te zagadnienia poruszane są w ramach licznych debat i akademickich dyskusji w różnych zakątkach globu. Te same zagadnienia zostały wzięte pod lupę przez amerykańskiego profesora na kartach książki, choć tłumaczone i interpretowane w zgoła odmienny sposób. Dla wielu z pewnością nowy, dla niektórych być może szokujący, ale z pewnością solidnie podparty konkretną wiedzą. "Fakty i mity w ekonomii" właśnie dlatego jest pozycją godną uwagi, że zawiera wszystkie atrybuty porządnej pracy: interesująco napisana, solidna merytorycznie, a przede wszystkim niebanalna.
W kręgu czytelników Sowella powinien znaleźć się tak naprawdę każdy, kto wykazuje zainteresowanie sprawami społeczeństwa, gospodarki i polityki. Przystępny język książki pozwala polecić ją nie tylko fachowcom z zakresu socjologii, politologii czy ekonomii, ale wszystkim świadomym obywatelom - jak również tym, którzy do tego miana dopiero aspirują. Osobiście poleciłbym ją również wielu politykom, którzy niestety nadal realizują swoje programy w oparciu o przesądy. Przesądy, które amerykański profesor sprawnie falsyfikuje.
